พิพิธภัณฑ์บ้านดำ หรือที่เรียกกันภายในท้องถิ่นคือ บ้านดำ ที่ตั้งอยู่ในจังหวัดเชียงรายถูกสร้างขึ้นมาโดยศิลปินแห่งชาติ อาจารย์ ถวัลย์ ดัชนี ผู้ซึ่งมีชื่อเสียงโด่งดังในด้านของจิตรกรรม ประติมากรรมที่ในปัจจุบันได้เสียชีวิตลงแล้วแต่ยังคงไว้ซึ่งผลงานด้านศิลปะมากมายไม่ว่าจะเป็นทั้งด้านปฏิมากรรมและภาพเขียน และที่บ้านดำแห่งนี้เป็นศูนย์รวมศิลปะแบบล้านนาเอาไว้โดยที่ทุกหลังจะถูกทาไว้ด้วยสีดำ
ในส่วนของบ้านแต่ละหลังจะถูกตกแต่งไว้อย่างสวยงามทั้งประดับไปด้วยไม้แกะสลักและยังมีพวกเขาสัตว์ต่าง ๆ เช่น เขากวาง เขาควาย รวมไปถึงกระดูกสัตว์อย่างเช่น กระดูกช้าง ปัจจุบันบ้านดำเปิดให้เหล่านักท่องเที่ยวสามารถเข้าไปชมความสวยงามได้ทุกวันยกเว้นวันจันทร์ เปิดตั้งแต่เวลา 09.00 -17.00 ทั้งนี้ยังมีการจัดนิทรรศการพิเศษหมุนเวียนมีทั้งการแสดงศิลปวัฒนธรรมเป็นประจำทุกวันเสาร์ –อาทิตย์ วันละ 2 รอบและตลอดทั้งปีก็ยังมีกิจกรรมหลากหลายที่น่าสนใจด้านศิลปวัฒนธรรมต่าง ๆ ให้ได้ชมกัน
ถ้าเดินเข้าไปภายในบริเวณบ้านก็จะได้สัมผัสถึงความร่มรื่น เต็มไปด้วยต้นไม้และจะมีบ้านทั้งหมด 36 หลังด้วยกันซึ่งแต่ละหลังที่จะมีลักษณะที่แตกต่างกันออกไป บ้านทั้งหมดนี้สร้างขึ้นมาเพื่อไว้เก็บของสะสม สิ่งของต่าง ๆ ของอาจารย์ ถวัลย์ การสร้างบ้านดำแห่งนี้ที่ทางอ.ถวัลย์ จะเน้นโทนสีดำโดยจะมีคนส่วนใหญ่ที่จะนำไปเปรียบว่าเสมือนว่าออกแนวแบบนรกซึ่งถ้าเทียบกับของวัดร่องขุ่นที่ทาง อ.เฉลิมชัย เป็นผู้สร้างที่เป็นโทนสีขาวที่จะถูกเปรียบเสมือนดั่งสวรรค์ แต่นั่นก็เป็นเพียงคำพูดเปรียบเปรยเท่านั้น
ตลอดระยะเวลา 40 ปีที่ผ่านทางที่ทางบ้านดำไม่มีการเรียกเก็บค่าเข้าชมแต่มาในปัจจุบันนี้ทางบ้านดำมีความจำเป็นที่จะต้องมีการเก็บค่าเข้าชมเป็นเงินจำนวน 80 บาททั้งนี้เพราะบ้านดำถูกสร้างขึ้นมาจากไม้ที่นับวันยิ่งชำรุด ทรุดโทรมลงไปจึงได้มีมาตรการให้เก็บค่าเข้าชมเพื่อเก็บไว้เป็นค่าใช้จ่ายรวมไปถึงค่าบำรุงรักษาและค่าสวัสดิการของเหล่าพนักงานเพื่อคงไว้ซึ่งให้เป็นทรัพย์มรดกทางวัฒนธรรมของประเทศไทยเราสืบต่อไป
แผนที่
บ้านดำ
